سیانور چیست؟
سیانور یک ماده شیمیایی با اثر سریع و بالقوه کشنده و ماده به شدت سمی است. در واقع سیانور به هر ماده شیمیایی که حاوی پیوند کربن-نیتروژن (CN) باشد، اشاره دارد و انواع مختلفی دارد که عبارتند از سیانید سدیم (NaCN)، سیانور پتاسیم (KCN) و سیانید هیدروژن (HCN). طعم سیانید پتاسیم تند و تلخ و با احساس سوزش شبیه به لیمو توصیف شده است. در این مطلب اطلاعات کاربردی در مورد سیانور، ماهیت و اثرات آن عنوان شده که می تواند برای کاربران مفید واقع شود.
سیانید چیست؟
سیانید یک ماده شیمیایی طبیعی است که در بسیاری از گیاهان یافت میشود و برای 2 هزار سال است که در جنگ‌های متعارف و مواد سمی استفاده میشود. این ماده بسیار کشنده است، چه به صورت گاز استنشاق شود، چه به شکل جامد بلعیده شود یا از طریق قرار گرفتن در معرض موضعی جذب شود. سیانید برای اولین بار در سال 1782 شناخته شد. این ماده می‌تواند از منابع طبیعی از جمله برخی غذاها آزاد شود و در چندین ماده شیمیایی صنعتی و در دود سیگار وجود دارد. همچنین در تولید و در آفت کش‌ها استفاده میشود. در پزشکی، سیانید را می‌توان در داروهای ضد فشار خون پرکاربرد نظیر نیتروپروساید سدیم یافت که هر مولکول آن حاوی 5 مولکول سیانید است. شایع‌ترین علت مسمومیت با سیانید، استنشاق دود در آتش است.
سیانور در چه مواد طبیعی و خوراکی وجود دارد؟
سیانید از مواد طبیعی موجود در مقیاس کم و مقادیر اندک در برخی غذاها و در برخی گیاهان مانند کاساوا، لوبیا، سویا، اسفناج و بادام وجود دارد. هسته‌ها و دانه‌های میوه‌های معمولی مانند زردآلو، سیب و هلو ممکن است دارای مقادیر قابل توجهی از مواد شیمیایی باشند که به سیانید متابولیزه می‌شوند. همچنین می‌توانید سیانید را در برخی از ترکیبات نیتریل مورد استفاده در داروهایی مانند سیتالوپرام (سلکسا) و سایمتیدین (تاگامت) پیدا کنید. نیتریل‌ها آنقدرها هم سمی نیستند زیرا یون کربن-نیتروژن را که به عنوان سم در بدن عمل می‌کند به راحتی آزاد نمی‌کنند.
سیانید حتی یک محصول جانبی متابولیسم در بدن انسان است. با هر نفس به مقدار کم بازدم می شود.
خواص ترکیبات سیانور
ترکیبات سیانور در صنعت تولید، برای تولید کاغذ، منسوجات و پلاستیک استفاده میشود. این ترکیب شیمیایی برای تولید عکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. نمک سیانید در متالورژی برای آبکاری الکتریکی، تمیز کردن فلزات و استخراج طلا از سنگ معدن آن استفاده میشود. گاز سیانید برای از بین بردن آفات و حیوانات موذی در کشتی‌ها و ساختمان‌ها استفاده میشود. دیجی شیمی که از عرضه کنندگان محصولات شیمیایی است، می تواند شما را برای تهیه مرغوب ترین نوع سیانور راهنمایی کرده و قادر خواهید بود این ماده را از طریق این مرجع تهیه نمایید.
سیانور چگونه باعث مسمومیت و مرگ میشود؟
مسمومیت با سیانور معمولا در نتیجه استنشاق دود یا هنگام کار با سیانور اتفاق می‌افتد.
زمینه‌های کاری که ممکن است در معرض خطر مسمومیت سیانور قرار بگیرید:
- صنعت متالورژی
- تولید پلاستیک
- صنعت عکاسی
- کار در آزمایشگاه‌های شیمی
- استفاده از مقادیر بیش از حد لاک پاک کن حاوی ترکیبات متیل سیانید
علائم مسمومیت با سیانید سمی ممکن است در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه پس از مواجهه ظاهر شود. این علائم به شکل موارد زیر نشان داده می‌شوند:
- ضعف کلی
- حالت تهوع
- گیجی
- سردرد
- مشکل در تنفس
- پایین آمدن و از دست دادن سطح هوشیاری
- ایست قلبی
شدت مسمومیت با سیانید به طور حاد و مزمن رخ می‌دهد که به موارد زیر بستگی دارد:
1- دوز ماده
2- نوع سیانید
3- مدت زمانی که در معرض آن بوده‌اید.
برای جلوگیری از بروز انواع مسمومیت به واسطه این ماده، رعایت موارد ایمنی بسیار ضروری است. دیجی شیمی که از تولید و پخش کنندگان معتبر مواد شیمیایی است، می تواند به شما در زمینه تهیه و استفاده از سیانور راهنمایی های لازم را عرضه کند. شما می توانید برای خرید مواد شیمیایی با کیفیت بالا و قیمت مناسب به سایت دیجی شیمی مراجعه کرده و ضمن دریافت مشاوره رایگان، بهترین محصولات شیمیایی را تهیه نمایید.
کاربرد سیانور در استخراج طلا
سیانور به راحتی با بسیاری از فلزات ترکیب می شود و در جداسازی فلزاتی مانند طلا از سنگ معدن آنها مفید است. محلول سیانید سدیم معمولاً برای شستشوی طلا از سنگ معدن استفاده میشود. از آنجایی که لیچینگ سیانید بسیار کارآمد است، امکان استخراج سودآور با عیارهای بسیار پایین سنگ معدن را فراهم می‌کند.
اما باید به این نکته توجه کرد که سیانید بسیار سمی است و در صورت انتشار در محیط می تواند اثرات زیست محیطی قابل توجه و خطرات بهداشت عمومی را به دنبال داشته باشد. نشت سیانور منجر به کشتار عمده ماهی‌ها، آلوده شدن منابع آب آشامیدنی و آسیب رساندن به زمین‌های کشاورزی شده است.
پادزهر سیانور چیست؟
مسمومیت با سیانید با پادزهرهای خاص و مراقبت های پزشکی حمایتی در محیط بیمارستان درمان میشود. مهمترین چیز این است که قربانیان در اسرع وقت به دنبال درمان پزشکی باشند. قبل از تجویز پادزهر سیانید، بیمار باید از ناحیه دربردارنده سیانور خارج شود، تمام لباس‌ها عوض شود و پوست با آب و صابون شسته شود.
در مواردی که سیانید بلعیده شده باشد، زغال چوب فعال ممکن است از جذب سیانید در دستگاه گوارش جلوگیری کند. در روش درمان پزشکی دو روش اصلی درمان وجود دارد: کیت پادزهر سیانید و هیدروکسوکوبالامین، که استفاده از این دو پادزهر تنها توسط کادر پزشکی باید انجام شود.
خطرات سیانور سدیم
تماس با سیانور سدیم مرگ در عرض چند ثانیه و استنشاق گاز سیانید مرگ در عرض چند دقیقه را در پی خواهد داشت. در این تماس سیستم عصبی مرکزی و سیستم قلبی عروقی عمدتاً تحت تأثیر قرار می گیرند و علائم و نشانه های مسمومیت با سیانید را در پی دارند. افرادی که از خطر مرگ با سیانور سدیم نجات پیدا می‌کنند، ممکن است از بیماری پارکینسون، آتاکسی، آتروفی بینایی و سایر اختلالات عصبی رنج ببرند.
درمان مسمومیت با سیانور
اولین قدم برای درمان یک مورد مشکوک مسمومیت با سیانید، شناسایی منبع تماس است. این به پزشک یا سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کمک می‌کند تا روش ضد عفونی مناسب را تعیین کند. ابتدا با خروج از منطقه‌ای که سیانور در آن آزاد شده است، هوای تازه دریافت کنید. این یک راه مناسب و موثر برای کاهش احتمال مرگ ناشی از قرار گرفتن در معرض گاز سیانید است. اگر ترک منطقه‌ای که در معرض سیانید قرار گرفته است ممکن نیست، تا حد امکان نزدیک به زمین باشید و ایستاده قرار نگیرید.
هر لباسی که سیانید مایع روی آن است را بردارید. در صورت امکان، لباس را در یک کیسه پلاستیکی ببندید و سپس آن کیسه را داخل کیسه پلاستیکی دوم ببندید.
اگر چشم‌ها می‌سوزند یا بینایی تار شده است، به مدت 10 تا 15 دقیقه با آب خالی بشویید. سیانید مایع را از روی پوست به طور کامل با آب و صابون بشویید. بهترین درمان مراجعه فوری به مراکز مراقبت‌های پزشکی است.
طرز تهیه سیانور در خانه
ابتدا 100 گرم هیدروکسید سدیم با 43 گرم اسید سیانوریک و 12 گرم کربن را باید مخلوط کرد. این محلول را با هم‌زدن گاه به گاه برای حداقل یک ساعت تا 600 درجه سانتیگراد گرم می‌کنند. اگر حباب از کنترل خارج شد، دما را کم کنید و اجازه دهید قبل از اینکه دوباره آن را افزایش دهید، دوباره کنترل شود. این کار نیاز به داشتن دانش تخصصی و محیطی ایمن به همراه وسایل ایمنی و مخصوص دارد. بنابراین از انجام این واکنش ها در محیط کنترل نشده جدا خودداری نمایید. دیجی شیمی به عنوان یکی از مراکز تولید و عرضه کننده محصولات شیمیایی، وظیفه اطلاع رسانی کلیه نکات ایمنی کار با سیانور را بر خود واجب می داند. شما می توانید ضمن خرید محصولات شیمیایی از سایت دیجی شیمی، کلیه موارد ایمنی را نیز از کارشناسان جویا شوید.