اسید بنزوئیک
اسید بنزوئیک یک ترکیب شیمیایی آلی است که با نام های بنزوئیک اسید، بنزوئیک کربوکسیلیک فنیل و اسید کربوکسیلیک فنیل نیز شناخته می شود. این ماده برای اولین بار در قرن شانزدهم میلادی شناخته شد و پس از مشخص شدن خواص عدیده آن از جمله ضد قارچ بودن، کاربردهای زیادی در بخش های مختلف صنعت و مواد غذایی پیدا کرد. اسید بنزوئیک دارای شکل بلوری جامد و بی رنگ می باشد که در حجم زیاد به رنگ سفید دیده می شود. این ماده در آب سرد حل نخواهد شد، اما با افزایش دمای آب شاهد حل شدن آن خواهیم بود. اسید بنزوئیک به طور طبیعی در برخی گیاهان تولید می شود و به عنوان یک ماده افزودنی به مواد غذایی که مستعد فاسد شدن هستند، اضافه خواهد شد. هم چنین باید اشاره کرد که این ماده معطر بوده و ساده ترین اسید کربوکسیلیک آروماتیک است.
ساختار اسید بنزوئیک
اسید بنزوئیک ساختار شیمیایی با فرمول C6H5COOH را داراست و ساده ترین کربوکسیلیک اسید معطری است که شناخته شده است. این ماده در دمای 122 درجه سانتی گراد ذوب شده و در دمای 249 درجه سانتی گراد به جوش می آید. اسید بنزوئیک ساختار متشکل از 7 کربن، 6 هیدروژن و 2 اکسیژن را داراست و آن را با فرمول شیمیایی C7H6O2 نیز می نویسند. این ماده در گرید های صنعتی و آزمایشگاهی تولید شده و به ویژه در صنعت غذا استفاده های زیادی از آن می شود. مدت های طولانی از اسید بنزوئیک به عنوان نگه دارنده توت فرنگی استفاده می شد و امروزه به علت خواص ضد قارچ و ضد میکروبی آن در طیف گسترده ای از مواد غذایی از آن بهره گرفته می شود.
| نام |
اسید بنزوئیک - بنزوئیک اسید - بنزوئیک کربوکسیلیک فنیل - اسید کربوکسیلیک فنیل |
| فرمول شیمیایی |
C6H5COOH |
| اشکال |
جامد بلوری |
| رنگ |
بی رنگ |
| PH |
اسیدی ضعیف |
| گرید |
آزمایشگاهی - صنعتی |
اسید بنزوئیک ساختار محلول در آب و الکل دارد، اسیدی بوده و در حالت عادی و دمای محیط پایدار بوده و بی خطر می باشد. جدول زیر نشانگر اسید بنزوئیک ساختار و مشخصات ظاهری آن می باشد.
کاربرد بنزوئیک اسید
بنزوئیک اسید کاربرد های عدیده ای در بخش های مختلف دارد. امروزه شاهد استفاده از این ماده در بخش های مختلف صنعت، دارو و مواد غذایی هستیم. با این حال بنزوئیک اسید کاربرد اصلی خود را در صنایع غذایی ایفا می کند و می توان از آن به عنوان نگه دارنده ای ایمن بهره جست. علت اصلی استفاده از این ماده را باید خاصیت ضد قارچ آن عنوان کرد که می تواند ضمن نابودی عوامل تخریب کننده مواد غذایی در درمان برخی بیماری ها هم به کار آید. در ادامه این بحث به بررسی بنزوئیک اسید کاربرد ها و موارد مصرف آن در بخش های مختلف اشاره کرده ایم.
بنزوئیک اسید در مواد غذایی
مهم ترین کاربرد بنزوئیک اسید در مواد غذایی است و می توان این صنعت را پر مصرف ترین بخش این اسید ضعیف دانست. علت را باید در ضد قارچ و میکروب بودن این ماده جست و جو کرد. بنزوئیک اسید در مواد غذایی به صورت ترکیبی با عناصری نظیر سدیم به کار گرفته شده و نمک ایجاد شده مورد بهره برداری قرار می گیرد. مکانیزم اثر این ماده به این نحو است که با نفوذ به عوامل تخریب کننده مواد غذایی نظیر قارچ، مخمر و برخی باکتری ها، اسیدیته یا PH آنها را به نحوی تنظیم می کند که مانع از فعالیت و ادامه حیات آنها گردد.
در نتیجه ماده غذایی دچار تخریب و نابودی نخواهد شد. از آنجایی که این ماده خاصیت اسیدی ضعیفی دارد، می تواند PH سلول های تخریب کننده مواد غذایی را به حالت اسیدی درآورده و پایدار سازد و به این شیوه مانع از تخریب ماده غذایی گردد. غالبا بنزوئیک اسید در مواد غذایی به میزان 0.05 تا 0.1 درصد مورد استفاده قرار می گیرد و البته در صورت نیاز می توان این میزان را افزایش داد.
بنزوئیک اسید در توت فرنگی
همان طور که اشاره شد، این ماده در برخی گیاهان به طور طبیعی وجود دارد. بنزوئیک اسید در توت فرنگی به مقدار اندکی وجود دارد و هم چنین از این ماده به عنوان نگه دارنده ای برای توت فرنگی بهره گرفته می شود.
باید اشاره کرد که به غیر از این که بنزوئیک اسید در توت فرنگی وجود دارد، در میوه هایی چون توت و تمشک هم شاهد تولید آن هستیم و می توان بخشی از طعم ترش این میوه ها را به وجود بنزوئیک اسید در توت فرنگی، توت و تمشک نسبت داد.
کاربرد بنزوئیک اسید در صنعت
از دیگر موارد استفاده این ماده می توان به کاربرد بنزوئیک اسید در صنعت اشاره کرد. غالبا از این اسید در صنعت به منظور ایجاد واکنش با سایر ترکیبات شیمیایی و ایجاد ترکیبات جدید بهره گرفته می شود. بخش عمده کاربرد بنزوئیک اسید در صنعت برای تولید فنول است.
فنول هم به عنوان یک ماده اولیه برای تولید پلاستیک، آفت کش ها، صنایع دارویی و آرایشی و بهداشتی به کار می رود. هم چنین باید کاربرد بنزوئیک اسید در صنعت را در بخش تولیدات صنعتی و به عنوان مواد اولیه دانست که می تواند به رونق یافتن صنایعی چون تولید پلاستیک و هم چنین حشره کش ها منجر شود.
بنزوئیک اسید در صنایع دارویی
همان طور که اشاره شد این ماده دارای خاصیت ضد قارچ و باکتری می باشد. بنزوئیک اسید در صنایع دارویی با توجه به همین ویژگی خود به کار می رود و به منظور مداوای بیمارانی که دچار عارضه های پوستی از نوع قارچی هستند، استفاده خواهد شد. با استفاده از بنزوئیک اسید در صنایع دارویی ، پماد و داروهای ضد قارچ و باکتری تهیه می شود که از آنها در مواردی چون سندروم پای ورزشکار، کرم حلقوی و ... بهره گرفته می شود.
هم چنین اخیرا شاهد استفاده از بنزوئیک اسید در صنایع دارویی و در بخش داروهایی ضد عفونی کننده و خلط آور بوده ایم. با توجه به پیشرفت علم و دانش پزشکی ممکن است در آینده ای نه چندان دور، موارد استفاده پزشکی این ماده چندین برابر شود. جدول زیر نشان گر کاربردهای این ماده در بخش های مختلف است.
| حوزه صنایع غذایی |
- افزودنی به مواد غذایی به منظور بالا بردن ماندگاری و پیشگیری از فساد
- مهار کننده فعالیت قارچ و باکتری های مخرب مواد غذایی
- افزایش دهنده PH مواد غذایی و پیشگیری از فساد
|
| حوزه صنعتی |
- استفاده به عنوان ماده اولیه تولید کننده فنول
- مصرف به منظور تولید آفت و حشره کش ها
- مورد استفاده در صنایع تولید پلاستیک
|
| حوزه دارویی |
- استفاده به عنوان ماده اولیه داروهای ضد قارچ
- استفاده از پماد و داروهای محصولات ضد باکتری
- استفاده در تهیه داروهای خلط آور و ضد عفونی کننده مجرای تنفسی
|
تولید بنزوئیک اسید
در بخش های قبلی اشاره شد که برخی میوه ها نظیر توت فرنگی حاوی مقادیری از این ماده هستند و می توان با استخراج از آنها، نسبت به تولید بنزوئیک اسید گام برداشت. اما همواره در صنعت باید راهی کم هزینه تر و منطقی تر برای تولید مواد اولیه وجود داشته باشد. تولید بنزوئیک اسید در مقیاس تجاری با استفاده از شیوه های دیگری صورت می گیرد که توضیح همه آن ها در حوصله این مقاله نمی گنجد. در این قسمت تنها به تولید بنزوئیک اسید به شیوه رایج امروزی آن می پردازیم.
تهیه بنزوئیک اسید از تولونن
تهیه بنزوئیک اسید از تولونن از رایج ترین شیوه های تجاری تولید این ماده است. کاری که در این روش به انجام می رسد، اکسایش تولوئن با گاز اکسیژن به صورت خرد می باشد. تهیه بنزوئیک اسید از تولونن با استفاده از کاتالیز گر هایی مانند کبالت و یا منگنز انجام می شود تا فرآیند تولید بازدهی بالاتری داشته باشد و هم چنین سریع تر به انجام برسد. راه های دیگری هم برای تولید اسید بنزوئیک وجود دارد، اما به علت ساده تر بودن و هم چنین به صرفه تر بودن این شیوه می توان انتظار داشت که تهیه بنزوئیک اسید از تولونن به شیوه تجاری برای این ماده تبدیل شده باشد.
خرید بنزوئیک اسید
شما می توانید برای خرید بنزوئیک اسید به سایت ما به آدرس digishimi.com مراجعه نمایید. سامانه فروش مواد شیمیایی دیجی شیمی برای رفاه حال شما مصرف کنندگان گرامی اقدام به فروش آنلاین این ماده کرده است و آن را در گرید های صنعتی و آزمایشگاهی به فروش می رساند. شما می توانید قبل از خرید بنزوئیک اسید با کارشناسان ما تماس حاصل کرده و ضمن اطلاع از قیمت به روز این ماده، مشاوره رایگان نیز دریافت نمایید. تیم فروش ما در مجموعه دیجی شیمی از حرفه ای ترین افراد تشکیل شده است که این مساله نگرانی ها بابت حمل و نقل این محصول و تحویل به شما را خواهد کاست.
ایمنی در کار با بنزوئیک اسید
کار کردن با هر ماده شیمیایی هر چند بی خطر و ساده، نیازمند آگاهی و شناخت کامل همه جوانبی است که ممکن است خطر آفرین باشد.
بنابراین ضروری است به نکات ایمنی بنزوئیک اسید و مواردی که به هنگام کار با آن باید بدانید، توجه کنید. ایمنی بنزوئیک اسید به این نحو است که تنفس آن می تواند سبب بروز سرفه و گلو درد شود. بنابراین باید از پخش شدن آن در هوا پیشگیری نمود و از تنفس بدون ابزار های محافظ خودداری کرد. این ماده به شدت قابل اشتعال است و می تواند سبب بروز انفجار گردد.
ایمنی بنزوئیک اسید به هنگام تماس با پوست به این نحو است که می تواند سبب خارش، قرمزی و در موارد شدید سوختگی گردد. هم چنین تماس چشمی این ماده می تواند سبب آسیب به چشم و قرنیه گردد و به شدت خطرناک می باشد.
در نهایت بلعیدن این ماده باعث دردهای شدید در اندام های گوارشی، تهوع و استفراغ خواهد شد و می تواند مسمومیت های جدی و خطر آفرین را به همراه داشته باشد.
نکات و احتیاط در مصرف
برای حفظ سلامتی خود ضروری است تا نکات و احتیاط در مصرف این اسید را بدانید و حین کار آنها را رعایت کنید. استفاده از ماسک های مخصوص به منظور عدم استنشاق این ماده از اهمیت به سزایی برخوردار است و مانع از وارد شدن آسیب به ارگان های تنفسی خواهد شد. در صورتی که فرد با تنفس این ماده مسموم شده است، فورا او را به هوای آزاد برسانید و به او استراحت دهید.
در صورتی که فرد دچار تماس پوستی با بنزوئیک اسید شده است، ضروری است تا لباس های آلوده خود را درآورده و موضع آسیب دیده را فورا با آب بشویید. شست و شوی محل آسیب دیده با آب برای 15 دقیقه توصیه می شود. هم چنین استفاده از لباس های مخصوص کار در آزمایشگاه و دست کش برای افرادی که با این ماده سر و کار دارند، ضروری است.
تماس چشمی این ماده نیازمند شست و شوی فوری چشم و هر دو پلک با آب فراوان است و مراجعه به پزشک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هم چنین توصیه می شود به هنگام کار با بنزوئیک اسید از عینک های مخصوص استفاده کنید و نکات و احتیاط در مصرف آن را رعایت فرمایید.
همان طور که عنوان شد، بلعیدن این ماده خطرناک بوده و زمینه را برای بروز مسمومیت و دردهای شدید شکمی فراهم خواهد کرد. مراجعه فوری به پزشک در چنین شرایطی اولین گام برای نجات فرد است و در این فاصله شست و شوی دهان وی می تواند کمک کننده باشد.