استات سدیم چیست؟
استات سدیم (Sodium acetate) ترکیب شیمیایی است که از واکنش بین اسید استیک و هیدروکسید سدیم به دست می‌آید. این ترکیب به صورت نمک سدیم اسید استیک است که در آب به راحتی حل می‌شود. استات سدیم در صنایع مختلف کاربرد دارد و در ساختار مواد غذایی به عنوان نگهدارنده یا طعم‌دهنده استفاده می‌شود.
این ماده همچنین در تولید انواع محلول‌های بافری در آزمایشگاه‌های شیمی و بیوشیمی کاربرد دارد. یکی از ویژگی‌های جالب استات سدیم، خاصیت دمایی آن است که می‌تواند در واکنش‌های گرمازا مانند تغییر دما به‌سرعت واکنش نشان دهد. در برخی از موارد، استات سدیم در پک‌های گرمایی استفاده می‌شود که قابلیت استفاده مجدد دارند. اگر قصد خیرد استات سدیم را دارید، دیجی شیمی استور، راهنمای شما برای انتخاب حجم و درصد این محصول در بازار است.
مشخصات استات سدیم
استات سدیم در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی و آزمایشگاهی کاربرد دارد. یکی از ویژگی‌های جالب استات سدیم این است که می‌تواند در برخی کاربردها مانند پدهای گرمایی و محلول‌های بافری نقش مهمی ایفا کند.
|
مشخصه
|
مقدار
|
|
فرمول شیمیایی
|
NaC₂H₃O₂
|
|
وزن مولکولی
|
82.03 g/mol
|
|
حالت فیزیکی
|
پودر یا کریستال سفید
|
|
حل شدن در آب
|
بله
|
|
نقطه ذوب
|
۵۲۵ درجه سانتی‌گراد
|
|
نقطه جوش
|
۱۴۳۰ درجه سانتی‌گراد
|
|
pH محلول 1%
|
۸.۵ تا ۹.۵
|
|
کاربردها
|
صنایع غذایی، شیمیایی، دارویی، آزمایشگاهی
|
|
انحلال در آب
|
بسیار زیاد
|
کاربردها و موارد استفاده از استات سدیم
استات سدیم یکی از ترکیبات شیمیایی پرکاربرد است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده به دلیل ویژگی‌های خاص خود مانند حل شدن سریع در آب، نقطه ذوب بالا و خاصیت بافری، در کاربردهای متنوعی به کار می‌رود. استات سدیم نه تنها در صنعت مواد غذایی و دارویی کاربرد دارد، بلکه در آزمایشگاه‌ها و حتی در برخی از دستگاه‌های گرمایی نیز استفاده می‌شود.
1. صنعت غذایی
استات سدیم به عنوان یک نگهدارنده و طعم‌دهنده در صنایع غذایی استفاده می‌شود. این ماده به دلیل خاصیت ضدباکتری و جلوگیری از فساد میکروبی، در فرآوری مواد غذایی به کار می‌رود. یکی از کاربردهای مهم آن در تولید پنیر است، جایی که به عنوان عامل تنظیم pH برای کنترل فرایند تخمیر استفاده می‌شود.
همچنین در تولید سس‌ها، گوشت‌های فرآوری‌شده و دیگر محصولات غذایی که نیاز به حفظ تازگی و جلوگیری از رشد میکروب‌ها دارند، به عنوان نگهدارنده عمل می‌کند. استات سدیم در ترکیب با دیگر مواد شیمیایی به حفظ طعم و رنگ محصولات غذایی نیز کمک می‌کند.
2. صنعت دارویی
در صنعت دارویی، استات سدیم در تولید برخی داروها و محلول‌های بافری به کار می‌رود. این ماده برای تنظیم و کنترل pH در فرآیندهای دارویی حیاتی است. در برخی داروها، به ویژه محلول‌های تزریقی، لازم است که pH ثابت باقی بماند تا دارو به درستی عمل کند و اثرات جانبی کمتری داشته باشد.
به علاوه، استات سدیم در تولید محلول‌های بافر برای آزمایش‌های بیوشیمیایی و تشخیصی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده همچنین در ساخت برخی داروهای ضد باکتری و ضد ویروس نقش دارد.
3. محلول‌های بافری
استات سدیم یکی از ترکیبات شیمیایی پرکاربرد در ساخت محلول‌های بافری است. این محلول‌ها به منظور حفظ و تنظیم pH در محیط‌های آزمایشگاهی و صنعتی طراحی می‌شوند. استات سدیم به همراه اسید استیک به عنوان یک سیستم بافری موثر در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود که به تنظیم pH در طی فرآیندهای شیمیایی و بیوشیمیایی کمک می‌کند. این محلول‌ها معمولاً در واکنش‌های مختلفی که نیاز به حفظ pH ثابت دارند، مانند تجزیه و تحلیل‌های شیمیایی، فرآیندهای بیولوژیکی و پزشکی استفاده می‌شوند.
4. پدهای گرمایی
استات سدیم در پک‌های گرمایی که قابلیت استفاده مجدد دارند، به کار می‌رود. این پک‌ها دارای خاصیت گرمازایی هستند و می‌توانند برای تسکین دردهای عضلانی، استفاده در محیط‌های سرد و یا به عنوان منبع گرمایی در برخی درمان‌ها مفید باشند. این پک‌ها زمانی که فشرده می‌شوند، گرما تولید کرده و می‌توانند در دماهای خاصی تغییرات دمایی ایجاد کنند. استات سدیم در این پک‌ها نقش مهمی در تولید گرما از طریق فرآیند کریستالیزاسیون مجدد دارد، که این فرآیند بعد از اعمال فشار آغاز می‌شود.
5. صنعت نساجی
در صنعت نساجی، استات سدیم به عنوان یک عامل تنظیم‌کننده pH در فرآیندهای شست‌وشو و رنگرزی پارچه‌ها به کار می‌رود. این ماده برای حفظ پایداری pH در مراحل مختلف فرآیند تولید پارچه ضروری است، زیرا تغییرات ناگهانی در pH می‌تواند کیفیت رنگ و بافت پارچه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. استات سدیم در تنظیم واکنش‌های شیمیایی مرتبط با رنگرزی و همچنین در فرآیندهای شست‌وشو به عنوان ماده کمکی عمل می‌کند و از تغییر رنگ یا آسیب به بافت پارچه جلوگیری می‌کند.
6. کاتالیزگر در واکنش‌های شیمیایی
استات سدیم در برخی واکنش‌های شیمیایی به عنوان کاتالیزگر عمل می‌کند. این ترکیب می‌تواند سرعت برخی واکنش‌های شیمیایی را افزایش دهد و در فرآیندهای تولید مواد شیمیایی خاص، مانند تولید استرها و پلیمرها، مورد استفاده قرار گیرد. به دلیل خواص شیمیایی آن، استات سدیم می‌تواند به عنوان کاتالیزگر در تولید برخی ترکیبات آلی به کار رود. این استفاده‌ها به ویژه در صنایع شیمیایی که نیاز به تنظیم دقیق سرعت واکنش‌ها دارند، اهمیت زیادی دارند.
درصدها و غلظت های مختلف استات سدیم
استات سدیم در غلظت‌ها و درصدهای مختلف بسته به کاربرد مورد نظر استفاده می‌شود.
- محلول 1% استات سدیم: این محلول یکی از رایج‌ترین غلظت‌ها است که در آزمایشگاه‌ها برای تولید محلول‌های بافر و تنظیم pH استفاده می‌شود.
- محلول 0.1% استات سدیم: این غلظت معمولاً برای تنظیم دقیق pH در برخی فرآیندهای بیوشیمیایی و شیمیایی کاربرد دارد.
- محلول 5% استات سدیم: در برخی از صنایع، مانند در ساخت محلول‌های بافری یا برای تنظیم pH در فرآیندهای شیمیایی و دارویی، از این غلظت استفاده می‌شود.
- محلول 10% استات سدیم: این غلظت معمولاً در کاربردهای صنعتی یا به عنوان عامل نگهدارنده در مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص و ویژگی های استات سدیم
استات سدیم یک ترکیب شیمیایی با خواص و ویژگی‌های متنوع است که در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. من جمله:
- حل شدن در آب: استات سدیم به راحتی در آب حل می‌شود و یک محلول قلیایی می‌سازد. این ویژگی باعث می‌شود که در بسیاری از کاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد.
- پایداری شیمیایی: استات سدیم یک ترکیب پایدار است و در شرایط معمولی دچار تجزیه یا واکنش‌های غیرمنتظره نمی‌شود. این ویژگی آن را برای استفاده در فرآیندهای مختلف ایمن می‌کند.
- خاصیت بافری: استات سدیم به همراه اسید استیک می‌تواند یک محلول بافر تولید کند که قادر به تنظیم pH در دامنه خاصی است. این خاصیت در بسیاری از آزمایش‌ها و فرآیندهای بیوشیمیایی کاربرد دارد.
- پایین بودن نقطه ذوب و جوش: نقطه ذوب استات سدیم حدود ۵۲۵ درجه سانتی‌گراد است و نقطه جوش آن بالاتر از ۱۴۳۰ درجه سانتی‌گراد است، که این ویژگی باعث می‌شود که در شرایط دمایی بالا نیز پایدار باشد.
- تولید گرما: استات سدیم در برخی از کاربردها، مانند پک‌های گرمایی قابل استفاده مجدد، می‌تواند گرما تولید کند. این ویژگی به دلیل فرآیند کریستالیزاسیون مجدد است که هنگام اعمال فشار یا تغییر دما اتفاق می‌افتد.
- غیر سمی و ایمن: استات سدیم نسبت به بسیاری از مواد شیمیایی دیگر غیرسمی است و برای استفاده در محصولات غذایی و دارویی ایمن است. با این کلیت اما باید در مصرف آن در مقادیر زیاد احتیاط کرد.
قیمت و خرید استات سدیم
بازار استات سدیم به دلیل کاربردهای گسترده‌ای که در صنایع مختلف دارد، از جمله صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی، نساجی و تجهیزات گرمایی، در حال رشد است. در صنعت غذایی، به دلیل خواص نگهدارندگی و طعم‌دهی این ترکیب، تقاضا برای آن در تولید مواد غذایی فرآوری‌شده و محصولات لبنی افزایش یافته است.
در صنایع دارویی و آزمایشگاهی، به‌ویژه در تولید محلول‌های بافری و داروهای خاص، تقاضا برای استات سدیم همواره بالا است. از طرف دیگر، استفاده از این ماده در پک‌های گرمایی قابل استفاده مجدد نیز بازار خاص خود را دارد که از کاربردهای روزمره آن در درمان دردهای عضلانی و سایر موارد بهداشتی نشأت می‌گیرد. همچنین در صنایع شیمیایی و نساجی به دلیل کاربردهای مهم در فرآیندهای تولید و رنگرزی، استات سدیم نقش کلیدی ایفا می‌کند. در دیجی شیمی استور، امکان خرید استات سدیم و سایر فرآورده‌های شیمیایی با بهترین کیفیت فراهم است.