بورت چیست؟
مطابق تعریف مرسوم در حوزه‌های مختلف، بورت (Burette) یک وسیله آزمایشگاهی دقیق و مدرج است که برای اندازه‌گیری و انتقال حجم معینی از مایعات، به‌ویژه در آزمایش‌های تیتراسیون، استفاده می‌شود. این ابزار معمولاً از شیشه ساخته می‌شود و به شکل لوله‌ای باریک با درجه‌بندی دقیق است که در قسمت پایین آن یک شیر کنترل (شیر گیره‌ای یا شیر PTFE) برای تنظیم جریان مایع قرار دارد.
بورت به صورت عمودی روی پایه‌ای مخصوص نصب می‌شود و به کاربر این امکان را می‌دهد تا حجم دقیقی از محلول را به تدریج به محلول دیگر اضافه کند، بدون آن‌که مایع به صورت ناگهانی خارج شود. این دقت بالا در کنترل حجم مایع، بورت را به یکی از ابزارهای ضروری در آزمایش‌های شیمیایی، به‌ویژه آنالیزهای کمی، تبدیل کرده است.
کاربردها و موارد استفاده از بورت
بورت در آزمایشگاه‌های شیمی و زیست‌شناسی کاربردهای متعددی دارد، به‌ویژه در موقعیت‌هایی که نیاز به اندازه‌گیری دقیق حجم مایع وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای بورت در تیتراسیون است، فرآیندی که در آن یک محلول با غلظت مشخص به محلول دیگر اضافه می‌شود تا واکنشی کامل انجام شود و مقدار ماده حل‌شده اندازه‌گیری شود.
همچنین بورت در کالیبراسیون ابزارهای حجم‌سنجی و بررسی واکنش‌های شیمیایی با کنترل دقیق حجم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صنایع دارویی، غذایی و محیط‌زیست نیز از بورت برای انجام آنالیزهای دقیق شیمیایی استفاده می‌شود. به‌طور کلی، هر زمان که نیاز به کنترل و اندازه‌گیری دقیق و تدریجی یک مایع باشد، بورت یک ابزار کلیدی و ضروری به‌شمار می‌آید.
انواع بورت
بورت‌ها با توجه به نوع طراحی، جنس و کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند تا نیازهای متنوع آزمایشگاهی را پاسخ دهند. انتخاب نوع مناسب بورت به دقت مورد نیاز، نوع ماده شیمیایی و شرایط استفاده بستگی دارد.
- بورت شیشه‌ای معمولی: از شیشه بوروسیلیکات ساخته شده و برای محلول‌های غیرخورنده استفاده می‌شود.
- بورت دیجیتال: دارای نمایشگر دیجیتال برای اندازه‌گیری دقیق‌تر حجم مایع و کاهش خطای انسانی.
- بورت اتوماتیک: مجهز به سیستم پمپ یا پیستون برای تزریق دقیق و سریع محلول، مناسب برای کارهای پرتکرار.
- بورت با شیر شیشه‌ای: دارای شیر کنترل از جنس شیشه، مناسب برای محلول‌هایی که با فلز یا پلاستیک واکنش می‌دهند.
- بورت با شیر تفلونی (PTFE): دارای شیر مقاوم در برابر مواد خورنده، با حرکت روان و عمر طولانی‌تر.
- میکروبورت: بورت‌هایی با حجم پایین (زیر 10 میلی‌لیتر) برای آزمایش‌های میکرو یا بسیار دقیق.
- بورت پلاستیکی: سبک و نشکن، ولی با دقت کمتر؛ مناسب برای آموزش یا محلول‌های کم‌خطر.
قیمت و خرید بورت آزمایشگاهی
اگر قصد خرید بورت آزمایشگاهی را دارید، باید بدانید که جنس و کیفیت بورت اهمیت زیادی در دقت و کارایی آن دارد، زیرا مستقیماً بر نتایج آزمایش تأثیر می‌گذارد. معمولاً بورت‌ها از شیشه بوروسیلیکات ساخته می‌شوند که در برابر حرارت، مواد شیمیایی خورنده و تغییرات دمایی مقاوم است. این نوع شیشه شفافیت بالایی دارد و به راحتی می‌توان میزان دقیق مایع را از روی درجه‌بندی آن مشاهده کرد.
کیفیت ساخت بورت، از جمله دقت در درجه‌بندی، یکنواختی ضخامت شیشه و عملکرد روان و بدون نشت شیر، در جلوگیری از خطای اندازه‌گیری نقش مهمی دارد. همچنین شیر بورت که ممکن است از شیشه، تفلون (PTFE) یا پلاستیک مقاوم ساخته شود، باید دوام بالا و مقاومت شیمیایی خوبی داشته باشد تا هنگام تنظیم جریان مایع به راحتی کنترل شود و نشتی ایجاد نکند. به همین دلیل، انتخاب بورت با کیفیت بالا برای انجام آزمایش‌های دقیق ضروری است.