انواع مواد شیمیایی صنعتی و آزمایشگاهی - کامل ترین لیست مواد شیمیایی
مواد شیمیایی صنعتی و آزمایشگاهی، دو زیرمجموعه مهم و کاربردی در دنیای علم و فناوری هستند که با وجود شباهت‌های ساختاری، اهداف، دقت و حوزه کاربرد متفاوتی دارند. مواد شیمیایی صنعتی معمولاً در حجم بالا و برای فرآیندهای تولیدی، ساخت مواد اولیه، یا انجام واکنش‌های مهندسی در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در مقابل، مواد شیمیایی آزمایشگاهی با خلوص بسیار بالا و حساسیت زیاد برای انجام تحقیقات علمی، آزمون‌های دقیق تحلیلی و آموزش‌های تخصصی در مراکز پژوهشی، دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها کاربرد دارند. تفاوت اصلی این دو گروه در درجه خلوص، سطح کنترل کیفیت، مقیاس مصرف و الزامات ایمنی است، که هریک را برای نوع خاصی از کاربرد مناسب می‌سازد.
ماهیت مواد شیمیایی
ماهیت مواد شیمیایی به ویژگی‌ها و ساختار درونی موادی وابسته است که از یک یا چند عنصر تشکیل شده‌اند و با یکدیگر ترکیب شده‌اند تا ترکیبات جدیدی به وجود آورند. هر ماده شیمیایی دارای ترکیب مشخص و ثابتی است که رفتار و واکنش‌های آن را تعیین می‌کند. این مواد می‌توانند به صورت عناصر خالص (مانند اکسیژن یا طلا) یا ترکیبات شیمیایی (مانند آب یا نمک طعام) وجود داشته باشند. گاه مواد شیمیایی خطرناک و گاه به شکل مجاز در انواع خوراکی استفاده خواهند شد.
ویژگی‌های فیزیکی مانند نقطه جوش، نقطه ذوب و چگالی، و همچنین ویژگی‌های شیمیایی مانند قابلیت واکنش‌پذیری، اسیدی یا بازی بودن، همه بخشی از ماهیت یک ماده شیمیایی هستند. شناخت ماهیت مواد شیمیایی برای درک رفتار آن‌ها در واکنش‌های شیمیایی، طراحی داروها، تولید مواد صنعتی و بررسی اثرات آن‌ها بر محیط زیست و سلامت انسان ضروری است.
مواد شیمیایی صنعتی چیست؟
مواد شیمیایی صنعتی به ترکیباتی گفته میشود که در مقیاس بالا و با هدف استفاده در فرآیندهای تولیدی، ساخت مواد اولیه یا انجام واکنش‌های شیمیایی در صنایع مختلف تولید و مصرف می‌شوند. این مواد، پایه و اساس بسیاری از محصولات صنعتی مانند پلاستیک‌ها، رنگ‌ها، شوینده‌ها، کودهای شیمیایی، مواد نفتی، مصالح ساختمانی و حتی قطعات الکترونیکی را تشکیل می‌دهند.
ویژگی بارز مواد شیمیایی صنعتی این است که خلوص آن‌ها بسته به نوع مصرف، معمولاً کمتر از مواد آزمایشگاهی است اما همچنان باید با استانداردهای خاص صنعتی مطابقت داشته باشد. استفاده از این مواد نیازمند دانش فنی، تجهیزات مناسب و رعایت اصول ایمنی و زیست‌محیطی است، زیرا بسیاری از آن‌ها می‌توانند خورنده، سمی، قابل اشتعال یا آلاینده باشند.
مواد شیمیایی آزمایشگاهی چیست؟
مواد شیمیایی آزمایشگاهی ترکیباتی با درجه خلوص بالا هستند که در آزمایشگاه‌ها برای انجام تحقیقات علمی، آزمایش‌های تحلیلی، آموزش‌های تخصصی و کنترل کیفیت به کار می‌روند. این مواد به‌گونه‌ای تولید و بسته‌بندی می‌شوند که کمترین مقدار ناخالصی را داشته باشند تا دقت و صحت نتایج آزمایش‌ها تضمین شود.
بسته به نوع کاربرد، این مواد در گریدهای مختلفی مانند «تحلیلی (Analytical)»، «فوق خالص (Ultra-Pure)» یا «گرید دارویی» ارائه می‌شوند. به دلیل حساسیت بالا در مصرف، مواد شیمیایی آزمایشگاهی باید با مشخصات دقیق، برگه ایمنی (MSDS)، شرایط نگهداری خاص و در برخی موارد با مجوزهای رسمی تهیه و استفاده شوند. این مواد نقش حیاتی در توسعه فناوری، پزشکی، صنایع دارویی و آموزش علوم پایه دارند.
انواع مواد شیمیایی در جهان
مواد شیمیایی به طور کلی به موادی گفته میشود که دارای ترکیب شیمیایی مشخص و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی قابل اندازه‌گیری هستند. این مواد ممکن است به‌صورت طبیعی در طبیعت وجود داشته باشند یا در آزمایشگاه‌ها و صنایع شیمیایی به‌صورت مصنوعی تولید شوند.
در این شرایط اما درک درست از انواع مواد شیمیایی برای استفاده در تحقیقات علمی، پزشکی، داروسازی، کشاورزی، صنایع غذایی و بسیاری از حوزه‌های دیگر ضروری است. مواد شیمیایی را می‌توان از جنبه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد، اما یکی از اصلی‌ترین دسته‌بندی‌ها شامل: عناصر شیمیایی، ترکیبات معدنی، ترکیبات آلی و ترکیبات پلیمری است.
۱. مواد شیمیایی صنعتی
مواد شیمیایی صنعتی به آن دسته از مواد گفته میشود که در مقیاس بزرگ برای تولید کالاهای مختلف در صنایع شیمیایی، معدنی، فلزی، پتروشیمی، نساجی، رنگ‌سازی و… به‌کار می‌روند. این مواد معمولاً در حجم زیاد تولید شده و خلوص آن‌ها در حد صنعتی و بسته به کاربرد است.
|
نام ماده
|
فرمول شیمیایی
|
کاربرد اصلی
|
درصد خلوص معمول
|
|
اسید سولفوریک
|
H₂SO₄
|
تولید کود شیمیایی، رنگ، شوینده
|
98%
|
|
سود سوزآور (سود پرک)
|
NaOH
|
تولید کاغذ، صابون، تمیزکننده‌ها
|
98–99%
|
|
کلر
|
Cl₂
|
گندزدایی آب، تولید PVC
|
99%
|
|
آمونیاک صنعتی
|
NH₃
|
کود اوره، مواد منفجره
|
99.5%
|
برای خرید انواع اسید کلیک کنید.
۲. مواد شیمیایی شوینده
شوینده‌ها موادی هستند که برای پاک‌سازی چربی‌ها، آلودگی‌ها، لکه‌ها و جرم‌های سطحی به‌کار می‌روند. آن‌ها ترکیباتی فعال سطحی هستند که قابلیت حل کردن چربی در آب را فراهم می‌کنند. این گروه شامل مواد مورد استفاده در مصارف خانگی، صنعتی و بیمارستانی است.
|
نام شوینده
|
ترکیب فعال
|
کاربرد
|
شکل
|
|
تاید
|
سورفکتانت آنیونی (مانند SDS)
|
شستشوی لباس
|
پودر
|
|
شامپو
|
سورفکتانت + نرم‌کننده
|
شستشوی مو
|
مایع
|
|
مایع ظرفشویی
|
آلکیل بنزن سولفونات
|
تمیز کردن ظروف
|
مایع
|
|
وایتکس (سفیدکننده)
|
سدیم هیپوکلریت (NaOCl)
|
لکه‌گیری، ضدعفونی
|
مایع
|
۳. مواد رسوب‌بر
رسوب‌برها موادی هستند که برای حل کردن و حذف رسوبات معدنی مانند کلسیم، منیزیم، آهک و زنگ‌آهن از سطوح فلزی، دیگ‌های بخار، تجهیزات صنعتی و خانگی به‌کار می‌روند. این مواد معمولاً خاصیت اسیدی دارند و باید با احتیاط استفاده شوند.
|
نام ماده رسوب‌بر
|
ترکیب اصلی
|
کاربرد
|
درصد خلوص تقریبی
|
|
اسید کلریدریک
|
HCl
|
جرم‌گیری سطوح فلزی
|
30–33%
|
|
اسید فسفریک
|
H₃PO₄
|
تمیزکاری صنعتی، شوینده ماشین ظرفشویی
|
85%
|
|
اسید سیتریک
|
C₆H₈O₇
|
رسوب‌زدایی سماور، کتری، ماشین لباسشویی
|
99%
|
|
ضد رسوب دیگ بخار
|
ترکیبی از چند اسید و باز
|
جلوگیری از تشکیل رسوب
|
ترکیبی
|
برای خرید انواع شوینده و رسوب بر کلیک کنید.
۴. مواد شیمیایی آزمایشگاهی
این مواد با درجه خلوص بسیار بالا برای تحقیقات علمی، آنالیزهای شیمیایی، بیولوژیکی و آموزش در آزمایشگاه‌های دانشگاهی، پزشکی و صنعتی استفاده می‌شوند. حساسیت و دقت در کیفیت آن‌ها بسیار بالا است.
|
نام ماده آزمایشگاهی
|
فرمول شیمیایی
|
کاربرد
|
درصد خلوص
|
|
اتانول آزمایشگاهی
|
C₂H₅OH
|
حلال، ضدعفونی‌کننده
|
≥ 99.9%
|
|
فنل‌فتالئین
|
C₂₀H₁₄O₄
|
شناساگر pH
|
خلوص تحلیلی
|
|
کلرید کبالت
|
CoCl₂
|
شناساگر رطوبت
|
≥ 98%
|
|
نیترات نقره
|
AgNO₃
|
تست کلراید، ضدعفونی
|
≥ 99.8%
|
۵. مواد شیمیایی دارویی
مواد شیمیایی دارویی یا داروهای شیمیایی ترکیبات فعالی هستند که برای پیشگیری، درمان یا تشخیص بیماری‌ها به‌کار می‌روند. این ترکیبات می‌توانند طبیعی، نیمه‌مصنوعی یا کاملاً سنتزی باشند. در این دسته، خلوص، دوز، پایداری و ایمنی ماده نقش حیاتی دارد. این مواد باید زیر نظر نهادهای دارویی مانند FDA، EMA یا وزارت بهداشت تولید و کنترل شوند.
|
نام دارو
|
فرمول شیمیایی
|
کاربرد
|
شکل مصرف
|
|
استامینوفن
|
C₈H₉NO₂
|
تب‌بر، ضد درد
|
قرص، شربت
|
|
آموکسی‌سیلین
|
C₁₆H₁₉N₃O₅S
|
آنتی‌بیوتیک
|
کپسول
|
|
متفورمین
|
C₄H₁₁N₅
|
کنترل دیابت نوع ۲
|
قرص
|
|
آسپرین
|
C₉H₈O₄
|
ضد التهاب، ضد لخته
|
قرص
|
۶. مواد شیمیایی غذایی (افزودنی‌ها)
این دسته شامل موادی است که برای بهبود طعم، رنگ، ماندگاری یا ارزش تغذیه‌ای به مواد غذایی افزوده می‌شوند. افزودنی‌ها باید غیرسمی و در دوز مشخص ایمن باشند و معمولاً دارای شماره E در استانداردهای اروپایی هستند. برخی مواد غذایی مانند ویتامین‌ها یا اسیدهای آلی نیز در این دسته جای می‌گیرند.
|
نام افزودنی
|
فرمول شیمیایی
|
کاربرد
|
کد E
|
|
اسید سیتریک
|
C₆H₈O₇
|
طعم‌دهنده، نگهدارنده
|
E330
|
|
سدیم بنزوات
|
C₆H₅COONa
|
نگهدارنده مواد غذایی
|
E211
|
|
ویتامین C (اسید آسکوربیک)
|
C₆H₈O₆
|
آنتی‌اکسیدان، مکمل
|
E300
|
|
مونو سدیم گلوتامات
|
C₅H₈NO₄Na
|
تقویت‌کننده طعم
|
E621
|
۷. مواد شیمیایی کشاورزی
مواد شیمیایی کشاورزی ترکیباتی هستند که برای افزایش بازده محصولات کشاورزی، کنترل آفات، قارچ‌ها، علف‌های هرز و تأمین مواد مغذی گیاه به‌کار می‌روند. این مواد شامل کودها، آفت‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها و هورمون‌های رشد گیاهی هستند.
|
نام ماده کشاورزی
|
نوع
|
ترکیب
|
کاربرد
|
|
اوره
|
کود ازته
|
CO(NH₂)₂
|
تأمین نیتروژن گیاه
|
|
دیازینون
|
آفت‌کش
|
C₁₂H₂₁N₂O₃PS
|
حشره‌کش سیستمیک
|
|
مانکوزب
|
قارچ‌کش
|
C₄H₆MnN₂S₄Zn
|
ضد قارچ گیاهی
|
|
اسید جیبرلیک
|
هورمون
|
C₁₉H₂₂O₆
|
افزایش رشد و میوه‌دهی
|
۸. مواد شیمیایی خطرناک (سمی، اشتعال‌پذیر، خورنده)
این دسته شامل موادی است که ویژگی‌های خطرناک فیزیکی یا بیولوژیکی دارند. این ویژگی‌ها می‌تواند شامل سمیت بالا، خورندگی، انفجارپذیری، قابلیت اشتعال، سمیت محیطی یا رادیواکتیویته باشد. استفاده و نگهداری آن‌ها باید مطابق استانداردهای ایمنی دقیق مانند MSDS، NFPA، یا GHS باشد.
|
نام ماده
|
نوع خطر
|
فرمول شیمیایی
|
احتیاط
|
|
اسید نیتریک
|
خورنده و اکسیدکننده
|
HNO₃
|
نیاز به دستکش، عینک، تهویه
|
|
کلروفرم
|
سمی، استنشاقی
|
CHCl₃
|
در هود شیمیایی استفاده شود
|
|
پرمنگنات پتاسیم
|
اکسیدکننده قوی
|
KMnO₄
|
دور از مواد آلی نگهداری شود
|
|
بنزن
|
سرطان‌زا، اشتعال‌پذیر
|
C₆H₆
|
تماس مستقیم ممنوع
|
۹. مواد شیمیایی آموزشی
این مواد برای آموزش علوم پایه در مدارس، هنرستان‌ها و دانشگاه‌ها استفاده می‌شوند. خلوص آن‌ها معمولاً متوسط است و از نظر ایمنی، طوری انتخاب می‌شوند که کم‌خطر باشند و به‌آسانی در شرایط ساده آزمایشگاهی نگهداری شوند.
|
نام ماده
|
فرمول
|
کاربرد در آموزش
|
|
کربنات کلسیم
|
CaCO₃
|
آزمایش تولید گاز CO₂
|
|
یدید پتاسیم
|
KI
|
واکنش با کلر، تست نشاسته
|
|
آلومینیوم فویل
|
Al
|
بررسی واکنش با اسید
|
|
محلول فنل‌فتالئین
|
C₂₀H₁₄O₄
|
شناساگر اسید و باز
|
نکات مهم در خصوص دسته‌بندی‌های مختلف مواد شیمیایی
دسته‌بندی‌های مختلف مواد شیمیایی نه‌تنها به درک بهتر خواص و کاربردهای آن‌ها کمک می‌کند، بلکه برای اطمینان از ایمنی، ذخیره‌سازی، حمل‌ونقل، استفاده بهینه و کنترل کیفیت نیز ضروری است.
هر ماده شیمیایی دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را در یک یا چند گروه مشخص قرار می‌دهد. این دسته‌بندی می‌تواند بر اساس ترکیب شیمیایی، کاربرد صنعتی، سطح خلوص، یا خطرات بالقوه انجام شود.
دسته‌بندی بر اساس کاربرد
در این نوع دسته‌بندی، مواد شیمیایی با توجه به حوزه‌ای که در آن مصرف می‌شوند، طبقه‌بندی می‌شوند. برای مثال، مواد شیمیایی صنعتی، آزمایشگاهی، دارویی، کشاورزی، شوینده، و غذایی از رایج‌ترین گروه‌ها هستند. شناخت دقیق کاربرد، به انتخاب ماده مناسب در شرایط خاص کمک می‌کند. برای نمونه، یک ماده ممکن است در هر دو شکل صنعتی و آزمایشگاهی استفاده شود، اما با سطح خلوص متفاوت و بسته‌بندی مجزا.
دسته‌بندی بر اساس ترکیب شیمیایی
مواد شیمیایی را می‌توان به عناصر، ترکیبات آلی، ترکیبات معدنی و پلیمرها تقسیم کرد. این تقسیم‌بندی بر پایه ساختار مولکولی و نوع پیوندهای شیمیایی است. ترکیبات آلی عمدتاً شامل اتم‌های کربن و هیدروژن هستند، در حالی که ترکیبات معدنی فاقد این ساختارهای آلی هستند. درک ترکیب شیمیایی یک ماده، برای پیش‌بینی رفتار آن در واکنش‌ها و نحوه خنثی‌سازی یا تجزیه بسیار مهم است.
دسته‌بندی بر اساس خلوص و گرید
سطح خلوص ماده شیمیایی تعیین می‌کند که آن ماده برای چه نوع مصرفی مناسب است. گریدهای متداول شامل گرید صنعتی، گرید آزمایشگاهی، گرید تحلیلی، گرید دارویی و گرید غذایی هستند.
یک ماده ممکن است از نظر نام و فرمول شیمیایی مشابه باشد، اما با توجه به سطح ناخالصی‌های مجاز، تنها در برخی زمینه‌ها قابل استفاده باشد. این نکته در صنایع دارویی و غذایی به دلیل حساسیت بالا، اهمیت ویژه‌ای دارد.
دسته‌بندی بر اساس حالت فیزیکی
مواد شیمیایی می‌توانند به صورت جامد، مایع یا گاز باشند. این حالت، روش‌های نگهداری، حمل و مصرف را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای مثال، گازها نیازمند سیلندرهای فشرده هستند و مایعات خورنده باید در ظروف مقاوم و با درپوش ایمن نگهداری شوند. شناخت حالت فیزیکی ماده به همراه ویژگی‌هایی چون دمای جوش، نقطه اشتعال یا فشار بخار، برای ایمنی در استفاده بسیار حیاتی است.
دسته‌بندی بر اساس خطرات ایمنی (طبقه‌بندی GHS)
مطابق با استانداردهای جهانی مانند GHS (سیستم جهانی هماهنگ‌شده طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی)، مواد خطرناک بر اساس نوع خطر به گروه‌هایی چون سمی، خورنده، قابل اشتعال، انفجاری، اکسیدکننده یا خطرناک برای محیط زیست تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی در کنار برچسب‌گذاری، علائم هشدار و دستورالعمل‌های ایمنی، نقش کلیدی در محافظت از سلامت انسان و محیط زیست دارد.
دسته‌بندی بر اساس منبع تولید (طبیعی یا سنتزی)
برخی مواد شیمیایی از منابع طبیعی مانند گیاهان، معادن یا جانوران استخراج می‌شوند، در حالی‌که برخی دیگر به طور کامل در فرآیندهای شیمیایی مصنوعی تولید می‌شوند. این تفاوت در منبع، روی پایداری، هزینه تولید و گاهی حتی کاربرد نهایی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. برای مثال، ویتامین C می‌تواند هم از منابع طبیعی استخراج شود و هم به صورت سنتزی تولید گردد، ولی نوع استفاده و بازار هدف ممکن است متفاوت باشد.
نحوه تهیه انواع مواد شیمیایی براساس دسته‌بندی
تهیه انواع مواد شیمیایی بر اساس نوع و دسته‌بندی آن‌ها، به شرایط تولید، منبع تأمین، سطح خلوص، و هدف مصرف بستگی دارد. برخلاف تصور عمومی، همه مواد شیمیایی در دسترس به‌سادگی قابل تهیه نیستند و برای هریک، ضوابط خاصی وجود دارد.
برخی در بازارهای عمومی قابل تهیه‌اند، در حالی که برخی دیگر تنها توسط شرکت‌های دارای مجوز خاص تولید یا عرضه می‌شوند. علاوه بر این، بسته‌بندی، حمل‌ونقل، نگهداری و مقررات ایمنی برای هر دسته متفاوت است.
مواد شیمیایی صنعتی
تهیه این مواد معمولاً از طریق شرکت‌های تولیدکننده صنعتی یا توزیع‌کنندگان رسمی مواد شیمیایی انجام میشود. در بسیاری از کشورها، مواد صنعتی به‌صورت عمده و با گرید فنی یا صنعتی (Technical grade) عرضه می‌شوند. کارخانه‌های پتروشیمی، واحدهای شیمیایی بزرگ، و تولیدکنندگان مواد اولیه صنایعی مانند شوینده‌سازی یا نساجی، از اصلی‌ترین منابع تولید این مواد هستند. واردات برخی از این مواد از کشورهای چین، هند، آلمان یا ترکیه نیز رایج است.
مواد شیمیایی آزمایشگاهی
این دسته از مواد اغلب از طریق شرکت‌های تخصصی واردکننده یا تولیدکنندگان داخلی مواد با گرید تحلیلی تهیه می‌شوند. برندهایی مانند Merck، Sigma-Aldrich، و Loba از معروف‌ترین تولیدکنندگان جهانی این مواد هستند. در کشورهایی مانند ایران، نمایندگی‌های رسمی این شرکت‌ها یا تولیدکنندگان داخلی مانند شیمی‌گستر و کیمیا پژوه وارد عمل می‌شوند. برای خرید مواد آزمایشگاهی، دسترسی به لیبل دقیق، گواهی آنالیز (COA)، شماره کاتالوگ و MSDS ضروری است.
مواد شیمیایی دارویی
تهیه مواد شیمیایی دارویی فرآیندی حساس و کاملاً تحت نظارت است. این مواد معمولاً تنها از طریق شرکت‌های دارویی دارای مجوز وزارت بهداشت یا شرکت‌های بین‌المللی تأمین می‌شوند. ماده اولیه دارویی (API) باید دارای تأییدیه‌هایی مانند GMP، USP، BP یا EP باشد. واردات، نگهداری و مصرف این ترکیبات تحت نظر سخت‌گیرانه سازمان غذا و دارو انجام میشود. یکی از نکات مهم که اغلب از نظر دور می‌ماند، آن است که بسیاری از مواد دارویی باید در شرایط خاص دما، رطوبت و نور نگهداری شوند تا پایداری شیمیایی آن‌ها حفظ شود.
مواد شیمیایی کشاورزی
تهیه این مواد بیشتر از طریق شرکت‌های توزیع‌کننده نهاده‌های کشاورزی، تعاونی‌ها یا فروشگاه‌های مجاز کشاورزی انجام میشود. این مواد شامل کودهای شیمیایی، آفت‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها و تنظیم‌کننده‌های رشد هستند. بسته‌بندی‌های آن‌ها اغلب با هشدارهای ایمنی مخصوص همراه است. یک نکته ناگفته در مورد این دسته، وجود تقلب یا فروش مواد تاریخ‌گذشته در بازارهای غیررسمی است که می‌تواند موجب آسیب به خاک، گیاه و حتی سلامت انسان شود.
مواد شیمیایی غذایی (افزودنی‌ها)
تهیه افزودنی‌های غذایی باید فقط از طریق شرکت‌هایی انجام شود که دارای مجوز از سازمان غذا و دارو هستند. این مواد معمولاً با گواهی‌های بهداشتی و گرید Food grade یا FCC عرضه می‌شوند. تولیدکنندگان معتبر داخلی و وارداتی موظف به ارائه آنالیز دقیق از درصد خلوص، میزان مجاز مصرف، و اطلاعات ایمنی هستند.
برخلاف بسیاری از مواد دیگر، در این حوزه استفاده از مواد خارج از استاندارد ملی می‌تواند عواقب قانونی و بهداشتی جدی داشته باشد.
مواد شیمیایی شوینده و پاک‌کننده
این مواد، چه به صورت خام (مانند سورفکتانت‌ها، اسیدها و بازها) و چه به صورت محصول نهایی (مایع ظرفشویی، پودر لباسشویی)، از طریق فروشگاه‌های شیمیایی یا کارخانه‌های تولید شوینده قابل تهیه هستند. تهیه مواد اولیه شوینده‌ها مانند SLES، LABSA یا سدیم هیدروکسید نیازمند توجه به درصد خلوص و pH است.
مواد شیمیایی خطرناک یا کنترل‌شده
برخی مواد شیمیایی به دلیل کاربردهای خاص در ساخت مواد منفجره، مواد مخدر، یا ترکیبات حساس دیگر، تحت نظارت ویژه دولت‌ها هستند. تهیه آن‌ها تنها برای افراد حقوقی دارای مجوز امکان‌پذیر است و اغلب شامل مراحل اداری، ثبت سفارش رسمی، گزارش مصرف و نگهداری دقیق میشود.
سخن پایانی
مواد شیمیایی، با گستردگی و تنوع فوق‌العاده‌ای که دارند، در بسیاری از جنبه‌های زندگی روزمره و صنایع گوناگون نقش کلیدی ایفا می‌کنند. بسته به کاربرد، ویژگی‌های ساختاری و سطح خلوص، این مواد در دسته‌هایی چون صنعتی، شوینده، دارویی، کشاورزی، آزمایشگاهی، غذایی و حتی خطرناک طبقه‌بندی می‌شوند.
هر دسته با اهداف و الزامات خاصی طراحی و استفاده میشود؛ مثلاً مواد دارویی نیاز به خلوص بسیار بالا و کنترل دقیق دوز دارند، در حالی که مواد صنعتی بیشتر بر اساس عملکرد و صرفه اقتصادی انتخاب می‌شوند. شناخت صحیح این دسته‌ها و ویژگی‌های آن‌ها نه‌تنها به انتخاب ایمن و بهینه مواد کمک می‌کند، بلکه در کاهش خطرات زیست‌محیطی، افزایش بهره‌وری و رعایت استانداردهای بهداشتی و ایمنی نیز اهمیت فراوان دارد.