سولفات سدیم

سولفات سدیم چیست؟

سدیم سولفات نمک سدیم سولفوریک اسید است. در صورتی که بی‌آب باشد کریستالی سفید با فرمول Na₂SO₄ تشکیل می‌دهد که آن را تناردیت نیز می‌نامند و هنگام آب ‌پوشی به فرمول Na₂SO₄·10H₂O دکاهیدرات تبدیل می‌شود که به آن نمک گلوبر نیز می‌گویند.

جامد دیگری از آن هپتاهیدرات (Na₂SO₄·7H₂O)  است. با تولید سالانه ۶ میلیون تن از پرمصرف‌ ترین مواد شیمیایی است.

این ماده در تولید مواد شوینده و تهیه خمیر کاغذ کاربرد دارد. معمولاً در طبیعت به شکل دکاهیدارت یافت می‌شود.

• سدیم سولفات تناردیت با فرمول Na2SO4  
• سدیم سولفات دکاهیدرات با فرمول Na2SO4·۱۰H2O
• سدیم سولفات هپتاهیدرات با فرمول (Na2SO4·۷H2O)  نمک گلوبر

سولفات سدیم در طبیعت

سدیم سولفات یکی از عمومی ‌ترین مواد بسیاری از آب‌های معدنی همانند آب دریا می‌باشد، همچنین سولفات در ریزش‌های جوی وجود داشته و یکی از اصلی‌ترین محلول‌های موجود در برف و باران می‌باشد. بسیاری از دریاچه‌های شور در سرتاسر دنیا مقادیر مختلفی سولفات سدیم دارند. این ماده از نظر شیمیایی بسیار پایدار است.

سولفات سدیم به عنوان یک ماده معدنی در طبیعت یافت می‌شود و یا از طریق برخی از فرآیندهای صنعتی به عنوان یک محصول جانبی تولید می‌شود. سولفات سدیم در رده مواد شیمیایی غیرسمی در شرایط عادی قرار گرفته و کاربردهای صنعتی فراوانی دارد. این ماده با گرید و خلوص مختلف در صنایع مختلفی همچون شیشه سازی، دارو سازی، بافندگی، مواد شوینده و …. کاربرد فراوان دارد.

کاربرد در صنعت

• خوراک دام
• صنایع داروسازی
• صنایع شیشه سازی
• صنایع پودر شوینده و پاک‌کننده
• صنایع بافندگی و صنعت رنگرزی
• صنایع نظامی، عکاسی، سولفور سدیم
• صنایع کاغذ (کاغذ کرافت)

کاربرد در صابون و مواد شوینده

بخش عمده‌ای از مصرف سولفات سدیم در مواد شوینده در طول سالیان اخیر به عنوان یک ماده پرکننده بوده‌است. البته کاربرد سولفات سدیم به عنوان پرکننده در شوینده‌های پودری رو به کاهش است که این موضوع ناشی از رویکردی است که در زمینه استفاده از شوینده‌های مایع غلیظ به جای استفاده از فرمول‌های پودری که حجیم تر هم هستند پدید آمده ‌است.

کاربرد در صنایع رنگرزی و نساجی

سالانه صدها هزار تن سولفات سدیم در جهان در صنایع نساجی برای رنگرزی پارچه‌ها استفاده می‌شود. این ماده موجب نفوذ یکنواخت و هم سطح رنگ درون بافت‌های پارچه می‌شود و بر خلاف کلرید سدیم موجب زنگ زدگی لوله‌های فولادی نمی‌شود. سولفات سدیم در رنگرزی به عنوان تعدیل‌کننده بارهای روی سطح منسوج و پارچه، در چاپ کالاهای نساجی کاربرد دارد.

کاربرد در صنایع کاغذ و چوب

سولفات سدیم کاربرد فراوانی در صنعت کاغذ و چوب (پالپ چوب) در فرآیند کرافت (فرآیند سولفات) به منظور تولید پالپ چوب دارد و به‌طور گسترده در ساخت کاغذ و برخی از مواد ساختمانی استفاده می‌شود.

کاربرد در صنایع شیشه‌ سازی

سولفات سدیم صنایع شیشه‌ سازی و شیشه ‌آلات نیز کاربرد دارد. سولفات سدیم مانع از به وجود آمدن سفیدی توسط شیشه مذاب در طی پالایش می‌شود. سولفات سدیم به عنوان عامل استخراجی در شیشه ذوب شده عمل می‌ نماید و موجب حذف حباب‌های کوچک هوا در فرآیندهای دمیدن و قالب‌سازی شیشه می‌شود.

ایمنی سدیم سولفات

اگرچه سدیم سولفات به عنوان یک ماده غیرسمی شناخته می‌شود، اما باید با دقت استفاده شود. غبار آن می‌تواند به آسم موقت یا صدمات چشمی منجر شود اما به راحتی با محافظ چشم یا ماسک می‌توان از آن جلوگیری کرد. حمل و نقل آن محدود نشده ‌است و در فهرست ایمنی و حفاظتی قرار ندارد.